|  ISSN: 2687-5314

Orjinal Araştırma Makalesi | Anadolu Türk Eğitim Dergisi 2024, Cil. 6(3) 447-359

Öğretmen Adaylarının Çevre Eğitimine Yönelik Öz-Yeterlik Düzeyleri

Yavuz Topkaya, Duriye Daban & Abdullah Altunlu

ss. 447 - 359   |  Makale No: MANU-2407-04-0004.R1

Yayın tarihi: Aralık 31, 2024  |   Okunma Sayısı: 0  |  İndirilme Sayısı: 7


Özet

Öğretmen adaylarının çevre eğitimine yönelik öz-yeterlik düzeylerinin incelenmesinin amaçlandığı bu çalışma, nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu farklı üniversitelerde öğrenim gören ve araştırmaya tamamen gönüllülük esasına bağlı kalarak katılım sağlayan çeşitli öğretmen adayları oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Aydın (2008) tarafından hazırlanan “Çevre Eğitimine Yönelik Öz-Yeterlik Ölçeği” kullanılmıştır. İlgili veri toplama aracı, 15 madde ve 4 faktörden oluşmaktadır. İlgili veriler Google Forms üzerinden online olarak toplanmıştır. Toplanan verilerin analizinde Jamovi istatistik programı kullanılmıştır. Araştırma kapsamında, öğretmen adaylarının cinsiyet durumları ile çevre eğitimine yönelik öz-yeterlik düzeyleri arasında anlamlı farklılığın olmadığı, sınıf düzeyinde ise yalnızca öğretici yetkinlik algısı faktöründe ise anlamlı farklılığın 3. ve 4. sınıf düzeyinde öğrenim öğretmen adaylarının öğretici yetkinlik düzeylerinin 1.sınıf düzeyinde öğrenim gören öğretmen adaylarına kıyasla daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmen adaylarının çevre eğitimine yönelik herhangi bir eğitim alma durumları ile çevre eğitimine yönelik öz-yeterlik düzeyleri arasında akademik yetkinlik boyutunda anlamlı farklılık olduğu, çevre eğitimine yönelik herhangi bir ders alan öğretmen adaylarının, ders almayan öğretmen adaylarına kıyasla daha yüksek bir akademik yetkinlik düzeyine sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Öğretmen adayları, Çevre eğitimi, Öz yeterlik


Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
Topkaya, Y., Daban, D. & Altunlu, A. (2024). Öğretmen Adaylarının Çevre Eğitimine Yönelik Öz-Yeterlik Düzeyleri . Anadolu Türk Eğitim Dergisi, 6(3), 447-359.

Harvard
Topkaya, Y., Daban, D. and Altunlu, A. (2024). Öğretmen Adaylarının Çevre Eğitimine Yönelik Öz-Yeterlik Düzeyleri . Anadolu Türk Eğitim Dergisi, 6(3), pp. 447-359.

Chicago 16th edition
Topkaya, Yavuz, Duriye Daban and Abdullah Altunlu (2024). "Öğretmen Adaylarının Çevre Eğitimine Yönelik Öz-Yeterlik Düzeyleri ". Anadolu Türk Eğitim Dergisi 6 (3):447-359.

Kaynakça

    Akdağ, S. (2023). Uzaktanöğretimlesosyalbilgilerdersindeeğiticiçizgi roman kullanımınınöğrencilerinbilişselveduyuşsalöğrenmelerineetkisininincelenmesi[Yüksek lisanstezi,Atatürk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.

    Akgün, A., Duruk, Ü. & Güngörmez, H. (2016). Ortaokul öğrencilerinin çevre eğitimi kavramına yönelik metaforları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 215-224.

    Anderson, C. W. (2013). Environmentaleducationandteacherdevelopment. International Journal of ScienceEducation, 35(4), 1–14.

    Atasoy, E. & Ertürk, H. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 105-122.

    Aydın, N. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre eğitimine yönelik öz-yeterlik inançları üzerine sınıf düzeyi, kıdem ve değer yönelimlerinin etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.

    Bandura, A. (1997). Self-efficacy: Theexercise of control. New York: W.H. Freeman.

    Birleşmiş Milletler (2024). Türkiye Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları. https://turkiye.un.org/tr/sdgs adresinden erişilmiştir.

    Can. H. (2012). İlköğretim bölümü 1. ve 4. sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik bilgi, dünya görüşü ve çevre eğitimine yönelik öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.

    Cicioğlu, F. & Bulgur, N. (2022). Thepolitics of eutowardsenvironmentaleducationandsustainabledevelopment. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11(2), 944-962.

    Çetkin, E. (2019). Eğitim fakültesi öğrencilerinin çevre eğitimine yönelik öz-yeterlik inançlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.

    Çiçek Şentürk, Ö. (2020). Argümantasyondesteklieğiticiçizgiromanlarınöğrencilerinçevreyeyönelikilgi, motivasyonveakademikbaşarılarınaetkisiileöğrencideneyimleriDoktoratezi, Gazi Üniversitesi. Gazi Üniversitesi Akademik Veri YönetimSistemi.

    Demir, E., & Yalçın, H. (2014). Türkiye’de çevre eğitimi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 7(2), 07-18.

    Demirci, S. (2019). Dijital ve çalışma yaprakları ile desteklenmiş kavram karikatürlerinin sosyal bilgiler dersi coğrafya konularının öğretiminde kavramsal anlamaya etkisinin karşılaştırılması.Yüksek lisans tezi, Trabzon Üniversitesi. 

    Doğanay, H. (2012). Fen bilimlerinde özel konular 2: Yer bilimi (3. Baskı). İstanbul: Aktif Yayınevi.

    Eisner, W. (1974). Comic books in the library. School Library Journal, 21(2), 75-79.

    Erten, S. (2020). Fen ve teknoloji uygulamalarının çevreye etkileri. Yıldırım, E. G. & Önder, A. N.  (Eds.). Senaryolarla desteklenmiş fen ve teknoloji uygulamaları içinde (s.449-490). Ankara: Nobel Yayıncılık.

    FoodandAgricultureOrganization [FAO] (2019). Gıda ve tarım için biyoçeşitliliğin küresel durumu raporu. http://www.fao.org/3/ca3229tr/CA3229TR.pdf  (Erişim Tarihi: 05.04.2024).

    George, D. &Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a Ed.) Boston: Pearson.

    Gökçe, N., & Özden, M. (2022). Öğretmen adaylarının çevre eğitimi öz-yeterlik algıları: Türkiye örneği. Eğitim ve Bilim Dergisi, 47(2), 205–223.

    Gümüş, U. (2023). Sosyal bilgiler eğitiminde çevre eğitimi üzerine yapılan araştırmalar: bir içerik analizi çalışması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sinop Üniversitesi.

    Günşen, G. (2023). Çevre eğitimi etkinliklerinin okul öncesi öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi farkındalığına ve çevre bilincine yönelik ilgi düzeylerine olan etkisinin incelenmesi. Uluslararası Temel Eğitim Çalışmaları Dergisi, 4(1), 1-13.

    Gürsoy, H. C. (2018). Kitap okuma alışkanlığının kazandırılmasında yardımcı bir araç olarak çizgi romanların kullanılması. Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi. Erciyes Üniversitesi Akademik Veri Yönetim Sistemi.

    Haugaard, K. (1973). Comic books: Conduitstoculture?.Reading Teacher, 27(1), 54 55.

    İlhan, G. (2016). SosyalbilgileröğretimindeçizgiromanlarınkullanımıDoktoratezi, KocatepeÜniversitesi. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.

    Karakoçan, E. (2016). Sınıf öğretmenlerinin çevre eğitimine yönelik farkındalıkları. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.

    Kaya, S., & Elvan, O. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre eğitimi öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 16(1), 112–129.

    Kılıç, S. (2016). Cronbach’ın alfa güvenirlik katsayısı. Journal of MoodDisorders (JMOOD);6(1), 47-48.

    Leech, N.L., Barrett, K.C. and Morgan, G.A. (2005) SPSS forIntermediateStatistics, UseandInterpretation (2nd Ed.), Lawrence ErlbaumAssociatesInc., Mahwah.

    Lutgens, F. K., Tarbuck, E,J., &Jasa, D. G. (2013). Genel jeoloji, temel kavramlar (Çev. Cahit Helvacı). Ankara: Nobel Yayıncılık.

    McMillan, H. & J. Schumacher, S. (2006). Research in educationevidence-basedınquiry. 6th Edition, Boston: Allynand Bacon Inc.

    Okumuş, S., & Öztürk, B. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre öz yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. e-Kafkas Journal of EducationalResearch, 6(2), 9-18.

    Orak, G., & Kandemir, N. (2023). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kavram haritası destekli çevre eğitimi hakkındaki görüşleri. Uluslararası Beşeri Bilimler Ve Eğitim Dergisi, 9(19), 97-119.

    Özbuğutu, E. & Karahan, S. (2014). Çevre eğitimi ve alternatif yöntemler-literatür taraması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 393-408.

    Özdemir, A., Aydın, N., & Vural, R. A. (2009). Çevre eğitimi öz-yeterlik algısı üzerine bir ölçek geliştirme çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(26), 1-8.

    Özlü, G., Keskin, M. Ö., & Gül, A. (2013). Çevre eğitimi öz-yeterlik ölçeği geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 393-410.

    Öztürk, T., & Demirbaş, M. (2020). Çevre eğitiminin önemi: Öğretmen adaylarının bakış açısı. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 24(3), 45–59.

    Saraç, E. ve Sarıkaya, R. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre kimlikleri ve çevreye yönelik materyalist eğilimleri: Ahlaki muhakeme temelli çevre eğitimi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of QualitativeResearch in Education, 8(3), 950-979.

    Smith, J., Roberts, P., & Johnson, K. (2019). Teachercandidates’ self-efficacy in environmentaleducation. Journal of TeacherEducation, 70(5), 457–472.

    Stevenson, R. B., Brody, M., Dillon, J., &Wals, A. E. J. (2018). International handbook of environmentaleducation. New York: Routledge.

    Şentürk, M. (2022). Sistematik alanyazın taraması ve proje tabanlı öğrenme etkinliklerinin sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre eğitimi öz-yeterlik düzeyine etkisi. H. Aldemir ve M. Ayyıldız (Editörler), Sosyal Bilimler Işığında Edebiyat, İletişim, Sanat, Eğitim, İslami İlimler ve Felsefe Yazıları (ss. 6-21). Kilis 7 Aralık Üniversitesi

    Temur, S. (2023a). Etkin vatandaşlık konularının aktarımında eğitici çizgi romanların akademik başarıya olan etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi.

    Temur, S. (2023b). Investigation of postgraduatestudies on thesubject of comics. Journal of Educationand New Approaches, 6(2), 217-267.

    Topkaya, Y. (2014). Vatandaşlıkvedemokrasieğitimidersindeeğiticiçizgi roman kullanımınınbilişselveduyuşsalöğrenmelereetkisi [Doktoratezi, Atatürk Üniversitesi]. Atatürk Üniversitesi Akademik Veri YönetimSistemi.

    Topkaya, Y. (2016a). Doğalçevreyeduyarlılıkdeğerininaktarılmasındakavramkarikatürleriileeğiticiçizgiromanlarınetkililiğininkarşılaştırılması. Mustafa Kemal ÜniversitesiSosyalBilimlerEnstitüsüDergisi, 13(34), 259-272.

    Topkaya, Y. (2016b). Eğiticiçizgiromanlarınçevresorunlarınayönelikbilişselveduyuşsalöğrenmelerüzerindekietkisi. EğitimveBilim, 41(187), 199-219.

    Topkaya, Y. (2017). Demokratikalgıüzerineeğiticiçizgiromanlarınetkisi. Atatürk ÜniversitesiSosyalBilimlerEnstitüsüDergisi. Atatürk ÜniversitesiSosyalBilimlerEnstitüsüDergisi, 21(2), 747-756.

    Topkaya, Y., & Doğan, Y. (2020). Theeffect of educationalcomics on teachingenvironmentalıssuesandenvironmentalorganizationstopics in 7th gradesocialstudiescourse: A mixedresearch. EducationandScience, 45(201), 167-188.

    Tuncer, G. (2021). Çevre eğitimi bağlamında öz-yeterlik: Kavramsal bir analiz. Eğitim Kuram ve Uygulama Dergisi, 17(4), 89–102.

    Türkal, B. (2018). Oluşturmaveuygulamaaçısındansosyalbilgileröğretimindebiröğretimmateryaliolarakçizgi roman kullanımı [Yüksek lisanstezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Akademik Veri YönetimSistemi.

    Uslucan, S. (2016). Okul öncesi dönemdeki çocukların (60-72 ay) çevreye yönelik tutumlarına çevre eğitim programının etkisi (Çanakkale İl örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.

    Uzel, N., Adıgüzel, M., Yılmaz, M., & Gül, A. (2019). Öğretmen adaylarının çevre eğitimi öz-yeterlik algılarına farklı değişkenlerin etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 93-107.

    Ünal, O. (2018). Sosyalbilgilerdersindeeğiticiçizgi roman kullanımınınöğrencibaşarısıvetutumunaetkisi [Yüksek lisanstezi, Akdeniz Üniversitesi].  Akdeniz Üniversitesi Açık ErişimSitemi.

    Ünal, O., & Demirkaya, H. (2019). Eğitici çizgi romanın sosyal bilgiler dersinde kullanılmasına yönelik yarı deneysel bir çalışma. lnternationalJournal of GeographyandGeographyEducation, (40), 92-108.

    Yalçın-Çelik, A., Çoban, Ö., Koçak, E., & Akkuş, H. (2023). Çevre eğitimi dersinin üniversite öğrencilerinin çevre etik görüşlerindeki değişime etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(2), 1283-1313.

    Yıldız, Z. (2023). Din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde ekolojik temelli çevre eğitiminin teorik temelleri. Toplum Bilimleri Dergisi, (17), 252-275.