Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Anadolu Türk Eğitim Dergisi 2025, Clt. 7(2) 298-309
Otizmli Çocukların Eğitiminde Kullanılan Oyun Etkinlikleri İle İlgili 2014-2024 Yılları Arasında Yapılmış Tezlerin İncelenmesi
ss. 298 - 309
Yayın Tarihi: Aralık 31, 2025 | Görüntüleme Sayısı: 0/0 | İndirilme Sayısı: 0/0
Özet
Bu, araştırmanın amacı, 2013–2024 yılları arasında Türkiye’de otizmli çocuklar için hazırlanan oyun temelli tez çalışmalarını; konu başlıkları, danışman dağılımları, araştırma yöntemleri, örneklem grupları ve kullanılan veri toplama araçları gibi açılardan inceleyerek literatüre katkı sunmaktır. . Çalışma, doküman analizi yöntemiyle yürütülmüş ve Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nde erişime açık olan 27 tez incelenmiştir. Tezler, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nde yer alan tezler arasından “otizm” ve “oyun” anahtar kelimeleriyle yapılan tarama sonucunda belirlenmiş ve 2014–2024 yılları arasında tam metnine erişilebilen çalışmalar dahil edilmiştir. Tezler; yazar ve danışman cinsiyeti, bilim dalları, araştırma yöntem ve modelleri, geçerlik-güvenirlik durumları, çalışılan konular, teknoloji kullanımı ve eğitim düzeyleri açısından analiz edilmiştir. Bulgulara göre tezlerin büyük çoğunluğu kadın araştırmacılar tarafından hazırlanmış ve eğitim bilimleri alanında yoğunlaşmıştır. En sık kullanılan araştırma modeli tek denekli desen olurken, karma yöntem tercih edilme sıklığı bakımından öne çıkmıştır. Çalışmaların önemli bir kısmında oyun becerileri ve sosyal etkileşim konuları ele alınmıştır. Ayrıca, tezlerin üçte birinde teknoloji destekli araçlara yer verilmiştir. Elde edilen bulgular, otizmli bireylerle yapılan oyun temelli müdahalelere yönelik akademik ilginin arttığını ve bu alandaki çalışmalarda belirli tematik ve yöntemsel eğilimlerin oluştuğunu göstermektedir.
Anahtar kelimeler: Otizm, oyun temelli müdahale, lisansüstü tez, doküman analizi, özel eğitim
APA 7th edition
Adil, B., & Ilgaz, G. (2025). Otizmli Çocukların Eğitiminde Kullanılan Oyun Etkinlikleri İle İlgili 2014-2024 Yılları Arasında Yapılmış Tezlerin İncelenmesi. Anadolu Türk Eğitim Dergisi, 7(2), 298-309.
Harvard
Adil, B. and Ilgaz, G. (2025). Otizmli Çocukların Eğitiminde Kullanılan Oyun Etkinlikleri İle İlgili 2014-2024 Yılları Arasında Yapılmış Tezlerin İncelenmesi. Anadolu Türk Eğitim Dergisi, 7(2), pp. 298-309.
Chicago 16th edition
Adil, Bourak and Gokhan Ilgaz (2025). "Otizmli Çocukların Eğitiminde Kullanılan Oyun Etkinlikleri İle İlgili 2014-2024 Yılları Arasında Yapılmış Tezlerin İncelenmesi". Anadolu Türk Eğitim Dergisi 7 (2):298-309.
Başak, E., & Aral, N. (2021). Türkiye’de otizm tanısı almış bireylerin aileleri ile yapılmış tezlerin ve makalelerin incelenmesi (2000–2021). International Journal of Social Sciences, 2021(3), 213–224. https://doi.org/10.47899/ijss.20213210
Chen, J., Hu, J., Zhang, K., Zeng, X., Ma, Y., Lu, W., Zhang, K., & Wang, G. (2022). Virtual reality enhances the social skills of children with autism spectrum disorder: A review. Interactive Learning Environments, 30(8), 1474–1492. https://doi.org/10.1080/10494820.2022.2146139
Çınar, E., & Sazak Duman, E. (2025). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara sembolik oyun öğretiminde video modelle öğretimin etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 26(2), 167–180. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.1409821
Dedeoğlu, S., & Yüksel, G. (2017). Otizm alanı ile ilgili yapılan lisansüstü tezler üzerine bir içerik analizi çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6(3), 405–416.
Deniz, E., Francis, G., Torgerson, C., & Toseeb, U. (2022). Parent-mediated play-based interventions to improve social communication and language skills of preschool autistic children: A systematic review and meta-analysis protocol. PLOS ONE, 17(8). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0270153
Dijkstra-de Neijs, L., Tisseur, C., Kluwen, L. A., van Berckelaer-Onnes, I. A., Swaab, H., & Ester, W. A. (2021). Effectivity of play-based interventions in children with autism spectrum disorder and their parents: A systematic review. Journal of Autism and Developmental Disorders, 51(10), 3300–3319. https://doi.org/10.1007/s10803-021-05357-2
Georgieva, E., Yordanova, G., & Markovska, I. (2020). Technology-based interventions for children with autism spectrum disorder: A review. International Journal of Educational Research, 99, 101–114. https://doi.org/10.1016/j.ijer.2019.101114
Gültekin, O., & Başyiğit, F. E. (2018). Türkiye’de 2013–2017 yılları arasında otizm ve fiziksel aktivite alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Cultural and Social Studies (IntJCSS), 4(1), 116–129. https://doi.org/10.47899/ijcss.2018.410
Ingersoll, B., & Dvortcsak, A. (2010). Teaching social communication to children with autism: A manual for parents and professionals. Guilford Press.
İnce, M., Kılıç, Y., & Yıldırım, H. H. (2023). Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların oyun becerilerine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 7(2), 162–178. https://doi.org/10.24130/eccd-journal.123456
Karadağ, H. (2011). Eğitimde araştırmalar ve reformlar. Eğitim Yayınevi.
Kasari, C., Gulsrud, A., & Freeman, S. (2012). Social skills in children with autism: What works and why. Journal of Autism and Developmental Disorders, 42(7), 1242–1248. https://doi.org/10.1007/s10803-011-1283-2
Kent, C., Cordier, R., Joosten, A., Wilkes-Gillan, S., Bundy, A., & Speyer, R. (2020). A systematic review and meta-analysis of interventions to improve play skills in children with autism spectrum disorder. Review Journal of Autism and Developmental Disorders, 7(1), 91–118. https://doi.org/10.1007/s40489-019-00186-w
Li, X., Guo, S., Wang, Y., & Sun, Z. (2022). The effect of game-based interventions on social skills, behavior, and cognition in children and adolescents with ASD: A meta-analysis. Psychiatry Research, 309, 114557. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2022.114557
O’Keeffe, C., & McNally, S. (2021). A systematic review of play-based interventions targeting the social communication skills of children with autism spectrum disorder in educational contexts. Review Journal of Autism and Developmental Disorders, 8(1), 1–31. https://doi.org/10.1007/s40489-021-00286-3
Öztürk, E. (2019). Oyun temelli müdahale programının otizm spektrum bozukluğu olan çocukların sosyal iletişim becerilerine etkisi (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, YÖK Ulusal Tez Merkezi.
Saral, D. (2023). “Öğretimin yolu oyundan geçer”: Otizm spektrum bozukluğunda oyun becerilerine yönelik nitel bir inceleme. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 385–419. https://doi.org/10.30561/sinopusd.1251140
Schreibman, L., Dawson, G., & Stahmer, A. (2015). Empirically supported comprehensive treatments for autism spectrum disorder. In L. E. Mayes (Ed.), Autism spectrum disorder (pp. 179–207). Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4939-2528-5_10
Tavşancıl, E. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayın Dağıtım.
Toklu Başkak, E., & Aral, N. (2021). Türkiye’de otizm tanısı almış bireylerin aileleri ile yapılmış tezlerin ve makalelerin incelenmesi (2000–2021). International Journal of Social Sciences, 2021(3), 213–224. https://doi.org/10.47899/ijss.20213210
Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: The development of higher psychological processes. Harvard University Press.
Yılmaz, M., & Demir, S. (2021). Otizmli çocuklarda oyun temelli eğitimin iletişim becerilerine etkisi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(2), 135–150.
