Etik İlkeler

ATED’in yayın politikası, bilgiyi tarafsız ve saygılı bir şekilde geliştirmeyi ve yaymayı amaçlamaktadır. ATED’in ana içeriğini oluşturan hakemli çalışmalar, bilimsel yöntemi destekleyen ve hayata geçiren çalışmalardır. Hakem değerlendirmesinden geçmiş bir ürünün üretilmesi sürecinde yer alan veya rol oynayan tüm tarafların (editörler, hakemler, yazarlar, yayıncılar ve okuyucular) da bu süreçlerin doğru yolda ilerlemesine katkıda bulunması beklenir. Bu amaca ulaşmak için bilimsel çalışmalarda etik ilke, kural, yönetmelik ve hususlara uyulması büyük önem taşımaktadır.

ATED, Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından hazırlanan yönerge ve politikalara dayalı olarak aşağıdaki etik ilkeleri kabul eder. ATED’in tüm paydaşlarının aşağıdaki etik ilkeleri benimsemesi, benimsemesi ve takip etmesi beklenmektedir.

Yazarların Etik Sorumlulukları

Yazar(lar), çalışmada kullanılan verilerin doğruluğunu ve gerçekliğini sağlamalıdır; araştırma süreçleri ve prosedürlerinin kayıtlarını düzenli bir şekilde tutmak; ilgili ham veri ve/veya bilgiyi yayın ve bilim kurulları tarafından gerekli görülmesi halinde sağlamak.

Yazarlar, makalelerinin başka bir yerde yayınlanmadığından veya başka bir hakemli dergide yayınlanmak üzere kabul edilmediğinden emin olmalıdır.

Çalışmaya entelektüel düzeyde katkısı olmayan kişiler yazar olarak gösterilmemeli/gösterilmemelidir.

Çalışmaları hayvan ve/veya insan denekler içeriyorsa, yazarlar ilgili ulusal ve uluslararası kural ve düzenlemelere uymalıdır (örneğin, DTB Helsinki Deklarasyonu, PHS İnsanca Bakım ve Laboratuvar Hayvanlarının Kullanımı Politikası, Hayvanların Kullanımına İlişkin AB Direktifi) ); gerekli izin ve onayların verildiğini kanıtlamak; öznelerin/katılımcıların mahremiyetine saygı duymak.

Yayımlanmak üzere gönderilen yazılar çıkar veya ilişki çatışması varsa editör ve yayıncı ile paylaşılmalıdır. Gerekli görülürse, bir ek veya hata bildirilmeli veya makale geri çekilmelidir.

Hakem değerlendirmesi sürecinde yazarlardan çalışmalarında kullandıkları ham verileri Yayın Kurulu'na vermeleri istenebilir. Bu nedenle, ilgili verileri Yayın Kurulu ile paylaşmaları ve ilgili tüm verileri en az beş yıl süreyle saklamaları beklenmektedir.

Yazar(lar) erken yayınlanma veya yayın sürecindeki çalışmalarında bir hata fark ettikleri takdirde derginin editörüne veya yayımcıya bildirmek ve düzeltme veya geri çekme sürecinde editörlerle işbirliği yapmakla yükümlüdürler.

Editörün Etik Görev ve Sorumlulukları

ATED’in editör ve alan editörleri, Committee on Publication tarafından Açık Erişim olarak yayınlanan "COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors" ve "COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors" kılavuzlarına dayanan aşağıdaki etik sorumluluklara sahip olmalıdır. Bunlara aşağıdaki bağlantıdan erişilebilir: https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf)

• Editörlük görev ve sorumluluklarını yerine getirirken, dengeli ve objektif davranışlar benimsemek; hiç kimseye cinsiyet, dini inanç, siyasi görüş, etnik köken veya milliyet ayrımı yapmadan yazarlara adil yaklaşmak.
• ATED’e gönderilen yazıları “makale gönderim kuralları”, çalışmanın önemi ve orijinalliği doğrultusunda değerlendirir ve editöryal değerlendirme sonucunda bir makaleyi reddetmeye karar verirse bu kararının gerekçesini açık ve objektif bir şekilde yazarlara bildirir. Çeşitli dizgi, noktalama, yazım ve mizanpaj hataları ile kaynak gösterme sistemi ile ilgili sorunlar nedeniyle bir makalenin kapsamlı bir revizyona ihtiyacı olduğuna karar verirse yazarları bilgilendirmek ve düzeltme için gerekli süreyi ayırmak.
• Çıkar çatışması durumunda gerekli tedbirlerin alınması ve her iki tarafın taleplerinin değerlendirilmesi.
• ATED’E gönderilen eserlerin hiçbirine ayrıcalık tanınmadan içerik bazında değerlendirilmesi.
• Tüm yazıların kör bir hakem değerlendirme sürecinden geçmesini ve yazarların hakemler hakkında hiçbir şey bilmemesini ve hakemlerin yazarlarla ilgili herhangi bir bilgiye sahip olmamasını sağlamak.
• Özel konularda sponsorlu araştırma veya çalışmaları diğer tüm yazıların geçtiği şekilde ele almak.
• Yazarların ifade özgürlüğünü desteklemek.
• Yazarlar makaleleri hakkında bilgi talep ederlerse, kör hakemlik süreçlerine ilişkin kural ve düzenlemeleri ihlal etmeden, makalelerinin süreçleri ve durumu hakkında onları dikkatlice bilgilendirmek
• Yazarlardan ne beklendiğini sunan ve açıklayan makale şablonunun sürekli olarak güncellenmesi.
• Yayınlanan tüm bildirilerin gönderim ve kabul tarihlerini içermesini sağlamak.
• Derginin kalitesini artırmaya ve gelişimine katkıda bulunmaya çalışmak.
• Bir etik ilkenin ihlal edildiğine dair bir şikayet olması durumunda, ATED’in ilgili politika ve prosedürlerine uygun olarak gerekli işlemleri yapın. Yazarlara yazılarına yöneltilen şikayetleri cevaplamaları veya kendilerini savunmaları için gerekli imkanların sağlanması ve ilgili yaptırımların adil ve objektif bir şekilde uygulanması.
• Hakemleri incelemeye başlamadan önce makalenin yazar(lar)ıyla herhangi bir çıkar çatışması olmadığını beyan etmeye davet etmek.
• Uzmanlık alanlarını veya uzmanlık alanlarını göz önünde bulundurarak hakem sayısını yenilemek ve genişletmek.
• Görevlerini zamanında yerine getirmeyen veya kaba ve kaliteden yoksun geri bildirim ve yorumlar yapan hakemler hariç tutmak.
• ATED’in amaç ve kapsamına uygun olmayan bir makaleyi reddetmek.
• Yayın Kurulu'nun gelişimine katkı sağlayabilecek yeni üyelerin bulunması ve atanması.
• Yayın Kurulu'nun yeni üyelerini ATED’in makale gönderme kılavuzu hakkında bilgilendirmek; kendilerine bir Yayın Kurulu üyesinden ne beklendiğinin açıklanması ve sorumlulukları hakkında bilgi verilmesi.
• Dergi ile ilgili eleştiri/eleştirileri incelemek ve gerekli görüldüğü takdirde yanıtlamak.

Hakemlerin Etik Sorumlulukları

Tüm yazıların “Çift Kör Hakemlik” ile değerlendirilmesi yayın kalitesine doğrudan etki etmektedir. Bu süreç, tarafsız ve bağımsız inceleme yoluyla gizliliği sağlar. ATED’de inceleme süreci, çift kör inceleme ilkesine göre yürütülür. Hakemler, yazarları doğrudan tanımaz ve/veya iletişime geçmezler ve yazarların hakemlerle ilgili herhangi bir bilgileri yoktur. İnceleme ve yorumlar dergi yönetim sistemi aracılığıyla iletilir. Bu süreçte hakemlerin değerlendirme formları ve tam metinler hakkındaki görüşleri editör tarafından yazar(lar)a atanır. Bu nedenle ATED için inceleme çalışması yapan hakemlerin aşağıda sıralanan etik sorumlulukları taşıması gerekmektedir.

Hakemler;

• Editöre karar verme süreçlerinde yardımcı olmak için, yalnızca kendi uzmanlık alanlarındaki çalışmaları incelemeyi ve onlara gönderilen makaleyi adil, tarafsız ve zamanında incelemeyi kabul etmeli.
• İlgili 'Hakem Değerlendirme Formu'nu doldurun ve (hakem) kimliğine ilişkin herhangi bir bilginin forma yansımadığından emin olun. Makalenin yayına kabul edilip edilmemesine ilişkin kararını gerekçesi ile birlikte belirtir.
• Makaleyi objektif olarak ve sadece içerik açısından inceleyin ve milliyet, cinsiyet, dini ve siyasi inançlar ve ekonomik kaygıların incelemeyi etkilemediğinden emin olun.
• Bir taslağı tarafsız ve gizli bir şekilde titizlikle inceleyin ve kalitesini artırmak için ilgili geri bildirimi sağlayın.
• Makaleyi yapıcı ve nazik bir üslupla inceleyin ve düşmanlık, iftira ve hakaret içeren kişisel yorumlar yapmaktan kaçının. Hakemlerin yorumlarının bilimsel bir nitelik taşımadığı görülürse değerlendirmelerini ve geri bildirimlerini gözden geçirmeleri istenebilir.
• Bir makalenin yalnızca içeriğini objektif olarak gözden geçirin.
• Editör veya yazar(lar) tarafından sağlanan bilgilerin gizliliğini koruyun ve inceleme süreçlerinden sonra makaleyi imha edin.
• Çift-kör hakemlik sürecine zarar verebilecek bir sorunla karşılaştıklarını düşünürlerse dergi editörüne haber verin ve değerlendirme sürecinde makaleyi incelemeyi reddedin.
• İnceledikleri yazıları, inceleme sürecinden sonra gizlilik ilkesine uygun olarak imha ederler. Hakemler, inceledikleri makalelerin son halini ancak yayımlandıktan sonra kullanabilirler.
• Potansiyel çıkar çatışmalarının farkında olun (mali, kurumsal, işbirlikçi veya yazarlar arasındaki veya diğer ilişkilerle ilgili olanlar) ve editörü ilgili makaleyi inceleme sürecinden çekmesi konusunda uyarın.

Yayıncının Etik Sorumlulukları

Diğer tüm paydaşlar gibi yayıncı da etik ilkelere uymak ve buna uygun davranmak zorundadır.

Bilimsel suistimal, sahtekarlık ve intihale karşı önlem almanın tüm sorumluluğu yayıncıya aittir.

Yayıncı, ATED’de yayınlanan tüm yazıların fikri mülkiyet haklarını korur ve yayınlanan her ürünün kaydını tutma sorumluluğunu taşır.

Yayıncı, hakemlik, editörlük ve yayın süreçlerine ilişkin tüm kararları editör ve yayın kurulunun vermeye yetkili olduğunu kabul eder.

Tüm paydaşlar, herhangi bir etik dışı davranış veya davranış görürlerse veya fark ederlerse, yayıncıyla iletişime geçmekten çekinmemelidir.

İntihal Politikası

Kasıtlı veya kasıtsız intihal, araştırma etiğini ihlal etmek anlamına gelir. Diğer çalışmalarla benzer veya aynı içeriğe sahip bir eseri kaynak gösterilmeden yayınlamak etik açıdan suistimal olduğu gibi hukuka aykırı bir suçtur. Yayın kurulu, intihal, referans manipülasyonu ve/veya veri sahteciliği içeren bir makale ile ilgili herhangi bir iddia durumunda COPE kural ve düzenlemelerine uygun hareket etme hakkına sahiptir. Yazarlar, yazılarını ATED’e teslim ettiklerinde intihal raporlarını anadoluturkegitim@gmail.com adresine göndermeleri gerekmektedir. Diğer çalışmalarla %20'nin üzerinde benzerlik gösteren makaleler, hakemlik politikası başlatılmadan yazarlarına geri gönderilecektir. Yazarlar, makalelerinin yazışma raporunun %20'den az benzerlik gösterdiğinden emin olduktan sonra makalelerini gönderebilirler.

Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğinin Suistimali

İntihal: Başkalarının özgün düşünce, yöntem, veri ya da ürünlerini kaynak gösterilmeden kullanmak ya da bir başkasının çalışmasını kısmen ya da tamamen kendisininmiş gibi sunmak;

Sahtecilik: Gerçekte var olmayan veya çarpıtılan verilerin kullanılması;

Çarpıtma: Araştırma kayıtlarını veya verilerini bozmak; Araştırmada, aslında çalışma için kullanılmayan bazı araç veya malzemelerin kullanıldığını iddia etmek. Araştırma sonuçlarını, araştırmayı destekleyen kişi veya kurumların çıkarlarına uyacak şekilde değiştirmek, çarpıtmak veya şekillendirmek;

Çoğaltma: Aynı araştırma verilerinin birden fazla çalışmada kullanılması;

Dilimleme: Araştırma sonuçlarının bütünlüğünü bozacak şekilde birkaç parçaya bölünerek ayrı bir araştırma makalesi olarak yayınlanması;

Hak edilmemiş yazarlık: Makalenin üretilmesine aktif olarak katkıda bulunmayan kişilerin yazar olarak belirtilmesi veya söz konusu çalışmaya fiilen katkıda bulunanların belirtilmemesi. Yazar adlarının sırasının uygunsuz ve gereksiz olarak değiştirilmesi;

Araştırmayı destekleyen kişi/kurum/kuruluşlar ve destekleri hakkında bilgi verilmemesi/yer verilmemesi;

Henüz sunulmamış veya yayınlanmamış tezlere/tezlere veya makalelere atıfta bulunulması;

İnsan ve/veya hayvan deneklerle araştırma yapmadan önce etik kural ve düzenlemelere uymamak ve/veya gerekli izinleri almamak. Hasta haklarına saygı duymamak, hayvanların sağlığına ve ekolojik dengeye zarar vermek;

Araştırma için sağlanan/tahsis edilen kaynakların, yerlerin, araçların kötüye kullanılması veya kötüye kullanılması;

Bilimsel araştırma ve yayınlarla ilgili yanıltıcı/yanlış bilgi beyan etmek.

Telif Haklarının Devri

Yayınlanmak üzere ATED’e gönderilen yazılar başka bir yerde yayınlanmamış veya yayımlanmak üzere gönderilmemiş olmalıdır. Yazarlar, makale gönderim sürecinde herhangi bir şekilde yayınlanmadığını veya yayınlanmak üzere gönderilmediğini beyan etmekle yükümlüdür. Aksi halde doğacak sonuçlardan yazarları sorumlu olacaktır.

Yazarların çalışmalarını gönderirken telif haklarını ATED’e devretmeleri beklenmektedir. Bu devir sözleşmesi, yazının yayına kabul edilmesinden sonra yürürlüğe girer.

Yazarlar, makalenin içeriğini kişisel web sitelerinde veya kurumlarının açık erişim arşivlerinde yayınlama haklarına sahip olmaya devam edebilir; kişisel kullanım için makalenin kopyalarını çıkarabilirler ve içeriğini kısmen bir bütün olarak diğer çalışmalarında uygun bir şekilde alıntı yaparak kullanabilirler.

Yazarlar, kağıt ortamında veya elektronik ortamda yayınlanan bir makalenin içeriğinde yer alan tablo, şekil ve diğer türden sözlü ve/veya görsel materyalleri kullanırken, telif hakkı sahibinden izin almak zorundadır. Bu konu ile ilgili hukuki, mali ve cezai sorumluluk yazarlara aittir.

ATED’e makale göndermeyi planlayan yazarların “Kopya Hakları Devir Sözleşmesi”ni doldurmaları gerekmektedir. Ardından orijinal imzayla imzalayın, imzalanmış formu tarayın ve e-posta yoluyla ATED’e geri gönderin: anadoluturkegitim@gmail.com

Çıkar Çatışması

Kişi veya grupların ekonomik veya kişisel olarak menfaat sağladığı konular da çıkar çatışmasına neden olabilir. Bilimsel araştırmaların ve yayınlanmış makalelerin güvenilirliği kısmen, bunların planlanması, uygulanması, yazılması, değerlendirilmesi, revize edilmesi ve yayımlanması süreçlerinde çıkar çatışmalarının objektif bir şekilde ele alınmasına bağlıdır.

Finansal ilişkiler, en kolay tanımlanabilen çıkar çatışmalarını içerebilir ve bu durum yazarların yanı sıra derginin güvenilirliğini de ister istemez olumsuz yönde etkileyebilir. Bu çatışmalar kişiler arası ilişkiler, akademik rekabet veya entelektüel yaklaşımlar gibi çeşitli sorunlardan kaynaklanabilir.

Editörler, çıkar çatışmasını önlemek için, belirli yazarlar tarafından gönderilen bazı yazılara belirli kişileri hakem olarak atamamaya çalışabilirler.

Hakemlik süreçlerinin herhangi bir etik dışı davranıştan bağımsız olması için yazarların olası bir çıkar çatışması durumunda yayın kurulunu bilgilendirmeleri beklenmektedir.

ATED’in yayın kurulu, tüm bu olasılıkları göz önünde bulundurmayı ve inceleme sürecini olabildiğince objektif hale getirmeye çalışmayı taahhüt eder.