ANADOLU TÜRK EĞİTİM DERGİSİ

ANATOLIAN TURKISH JOURNAL OF EDUCATION

Yıl/Year: 2023/Haziran-June Cilt/Volume: 5  Sayı/Issue: 1

Editörden

Değerli okuyucular,

Anadolu Türk Eğitim Dergisi'nin yeni sayısı olan beşinci cilt birinci sayısını sizlere sunmaktan büyük bir mutluluk duyuyoruz. Bu sayıda, eğitim alanında önemli başlıkları ele alan dört makale bulunmaktadır. Bu makaleler, eğitimdeki güncel konulara ışık tutmak, bilimsel araştırmalara dayalı bilgiler sunmak ve eğitimcilerin çalışmalarına katkıda bulunmak amacıyla özenle seçilmiştir.

Eğitim, bir toplumun geleceği ve gelişimi için temel bir taşıyıcıdır. Eğitimin, bireylerin yeteneklerini geliştirme, bilgi ve becerilerini artırma, değerlerini şekillendirme ve topluma katkı sağlama sürecinde kritik bir rol oynadığına inanıyoruz. Bu sayıda yer alan makalelerimiz, eğitim sisteminin farklı alanlarında gerçekleştirilen araştırmalar ve yenilikçi yaklaşımlarla Türkiye'nin eğitim kalitesini daha da yükseltme çabalarına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.

Bu yeni sayının, ülkemizin ve dünyada mevcut eğitim gündemine katkıda bulunacağını ve eğitimdeki yenilikleri takip eden okuyucularımız için önemli bir kaynak olacağını umuyoruz. Siz değerli okuyucularımızı bu zengin içeriği keşfetmeye ve eğitim alanında yapılan çalışmalara katkı sağlamaya davet ediyoruz.

İlk makalemiz olan "Uzaktan Eğitim Sürecinde Öğretmenlerin Yaşadığı Gerçeklik Şokları" öğretmenlerin uzaktan eğitime geçiş sürecinde karşılaştıkları zorlukları ve bu süreçte yaşadıkları duygusal tepkileri incelemektedir. Günümüzün hızla gelişen dijital çağında, eğitimcilerin uzaktan eğitimde karşılaştıkları gerçeklik şoklarına odaklanmak, bu zorlukları anlamamıza ve eğitimcilerin bu zorluklarla başa çıkma stratejilerini geliştirmesine yardımcı olacaktır.

İkinci makalemiz, "Ortak Bilgi İnşa Modeli Uygulamalarının Fen Bilimleri Dersinde Kullanımına Yönelik Öğrenci Görüşleri" başlığını taşımaktadır. Bu çalışmada, öğrencilerin fen bilimleri dersinde ortak bilgi inşa modeli uygulamalarını nasıl algıladıkları ve bu modelin öğrenme sürecine olan etkisi araştırılmaktadır. Öğrencilerin aktif katılımını teşvik eden ve derin öğrenmeyi destekleyen bu modelin fen bilimleri eğitimindeki önemine vurgu yapılmaktadır.

Üçüncü makalemiz, "Okul Kültürü ile İlgili Öğretmen Algılarının İncelenmesi" başlığı altında incelenmektedir. Bu çalışmada, öğretmenlerin okul kültürü hakkındaki algıları ve bu algıların öğretmenlerin iş tatmini ve performansı üzerindeki etkileri araştırılmaktadır. Okul kültürünün eğitim kurumlarında önemli bir rol oynadığı göz önüne alındığında, bu makale, okul yöneticilerinin okul kültürünü olumlu yönde geliştirmeye yönelik stratejileri belirlemelerine yardımcı olacak önemli bulgular sunmaktadır. 

Son makalemiz ise "Politik Okuryazarlık Ölçeği: Ölçek Geliştirme Çalışması" başlığını taşımaktadır. Bu makalede, politik okuryazarlık kavramı ele alınmakta ve politik okuryazarlık ölçeğinin geliştirilme süreci ile ölçeğin geçerlik ve güvenirlik analizleri sunulmaktadır. Politik okuryazarlık, günümüzde giderek daha önemli hale gelen bir konu olup, bu çalışma politik okuryazarlık alanında ölçüm araçlarına olan ihtiyacı karşılamayı hedeflemektedir.

Bu dört makale, eğitim alanında önemli tartışmalara katkı sağlayacak bilimsel çalışmalardır. Yazarlarımızın emekleri için teşekkür ederiz ve bu yeni sayıyı siz değerli okuyucularımıza sunmaktan gurur duyarız. Anadolu Türk Eğitim Dergisi olarak, eğitimcilerin ve araştırmacıların çalışmalarını desteklemek ve eğitimdeki gelişmelere katkıda bulunmak amacıyla yolumuza devam edeceğiz. Editör Anadolu Türk Eğitim Dergisi 2023 Gaziantep  

Bu çalışma; COVİD-19 salgınından dolayı zorunlu olarak uygulanan uzaktan eğitim sürecinde öğretmenlerin yaşadığı gerçeklik şoklarını ortaya çıkarmayı amaç edinmiştir. Bu araştırma, nitel araştırmanın bütüncül tek durum deseniyle şekillendirilmiştir. Araştırma, 2020-2021 Eğitim Öğretim yılında Gaziantep’te acil eylem planı olarak uygulanan uzaktan eğitim faaliyetini yürüten 25 öğretmenle yapılmıştır. Çalışma gurubu, amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan ölçüt örneklemeyle seçilmiştir. Araştırmanın verileri, nitel veri toplama araçlarından biri olan yarı yapılandırılmış görüşme soruları ile toplanmıştır. Toplanan veriler nitel içerik analiziyle analiz edilmiştir. Analiz edilen veriler sonucunda, öğrencilerin maddi durumunun düşük olması, öğretim sürecindeki bazı uygulamaların uzaktan yapılamaması, veliler ve okul idaresinin olumsuz davranışları, sınıf yönetiminde hakimiyetin tam sağlanamaması, uzaktan eğitimde iş yükünün fazla olması, öğretmenin Web 02 araçları noktasında yetersizlikleri ve ülkenin internet altyapının neden olduğu internet sorunları; öğretmende stres, kaygı, tükenmişlik, çaresizlik, bıkkınlık, öz yeterlilikte düşüş gibi duyuşsal problemlere neden olmuştur. 

Günümüzde öğrencilerin eğitim öğretim hayatları boyunca aldıkları dersler incelendiğinde toplum içerisinde aktif vatandaşların yetiştirilmesi kapsamında sosyal bilgiler dersi büyük önem arz etmektedir. Bu dersin temel hedefi bilinçli, sorumlu ve aktif vatandaşlar yetiştirmektir. Bu hedeflere ulaşılabilmesi için bu ders kapsamında öğrencilere kazandırılması gereken becerilerden birisi de politik okuryazarlık becerisidir. Bu ölçek ile ilkokul 4. sınıf öğrencilerin politik okuryazarlık beceri düzeylerini ölçmek ve çeşitli değişkenler açısından politik okuryazarlık seviyelerini incelemek amaçlanmıştır. Çalışma grubu olarak 2021-2022 eğitim öğretim yılında Aydın ili Efeler ilçesindeki devlet ve özel ilkokullarda öğrenim gören 4. Sınıf öğrencileri seçilmiştir. Veri toplama süreci gerekli izinlerin alınmasının ardından, sınıf öğretmenlerinin yardımları ile gerçekleştirilmiştir. Toplanan verilerden elde edilen bilgiler kullanılarak yapılan analizler sonucunda 3 faktör ve 15 maddeden oluşan politik okuryazarlık ölçeği oluşturulmuştur. 

Araştırmada Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (FBDÖP)’nda yer alan 6. sınıf “madde ve ısı” ünitesine yönelik uygulanan Ortak Bilgi İnşa Modeli (OBİM)’nin kullanımına yönelik öğrenci görüşleri ortaya çıkarılmıştır. Araştırma yarı deneysel araştırma modelinin "ön-test son-test eşitlenmemiş kontrol grubu deseni" esas alınarak yapılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi işe koşulmuş, öğrencilerle yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Araştırma 2018-2019 eğitim öğretim yılında 9 hafta sürmüş olup ege bölgesinde bir ilde bulunan bir ortaokuldaki toplam 72 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Veri toplama araçları araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir. Verilerin analizinde betimsel analiz kullanılmış, kod ve kategoriler oluşturulmuştur. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre öğrenciler, gerçekleştirilen deneylerin öğretici olduğunu, videoların eğlenceli olduğunu ve derste oynadıkları eğitsel oyunları beğendiklerini ifade etmişlerdir. Ayrıca öğrenciler, tablet bilgisayar kullandıkları sırada internetten derinlemesine araştırma yaptıklarını, sonuçları arkadaşları ile paylaştıklarını, buradan elde edilen bilgiler ışığında tartışmalar yaptıklarını ve bu tartışmalar sırasında kendilerini daha rahat hissettiklerini ifade etmişlerdir. 

Bu çalışmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin okul kültürü ile ilgili algılarının incelenmesidir. Araştırma nitel araştırma desenlerinden olgu bilim deseni ile tasarlanmıştır. Araştırma kapsamında Gaziantep Şahinbey ilçesinde bulunan ilkokullarda görev yapan 7 sınıf öğretmeni ile araştırmacı tarafından hazırlanmış yarı yapılandırılmış görüşme formuyla yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Verilerin analiz edilmesinde betimsel analiz yöntemi tercih edilmiştir. Araştırmanın alt problemine ilişkin aile tipi okul kültürünün daha başarılı sonuçlar elde etmede yardımcı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Okul yöneticilerinin okullarda çok çaba gerektirmeyen ya da kanunlarla zorunlu olarak yapılması gereken kültür unsurlarını yapmaya daha istekli oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca okullarda uygulanan kültür unsurlarının müdür değişikliğinde tamamen değiştiği ve sürdürülebilir bir kültür unsurunun oluşmadığı da araştırmanın bir başka sonucudur. Araştırmanın sonucu doğrultusunda okul yöneticilerine; bulundukları okulların kültürlerine katkı sağlamaları önerisinde bulunulmuştur. Araştırmacılara ise okullarda yaygın olan kültür ve bu kültürlerin özelliklerini incelemeleri yönünde önerilerde bulunulmuştur.